Ponieważ dnia 28.XI.2022 będziemy obchodzili 31. rocznicę powstania „Towarzystwo Elektrowni Wodnych”, pozwolę sobie na przypomnienie przesłanek dotyczących osób i okoliczności jakie towarzyszyły powstaniu naszego Towarzystwa.
Ponieważ pamięć jest zawodna, a chcę być w miarę precyzyjny, skorzystam z mojego opracowania „Elektrownia Szczytowo-Pompowa Porąbka-Żar 30-lecie eksploatacji 1979-2009” (Fakty, liczby, opinie, wspomnienia) gdzie w dziale „organizacje działające w firmie", piszę o TEW z pozycji naszych pracowników.
Podane tam dane i okoliczności są udokumentowane, poparte moją wiedzą uczestnika i obserwatora tych zdarzeń.
Dnia 28.XI 1991 roku w ZEW „Porąbka-Żar” w Międzybrodziu Żywieckim, odbyło się spotkanie przedstawicieli Polskich Elektrowni Wodnych. Celem spotkania było podsumowanie dotychczasowych działań zmierzających do integracji Elektrowni Wodnych oraz wyłonienie reprezentatywnego forum właściwie zabezpieczającego interesy energetyki wodnej w procesie reformowania gospodarki narodowej.
Na spotkaniu zebrani stwierdzili, że przedyskutowane i uzgodnione stanowisko należy zaprezentować na zewnątrz w sposób instytucjonalny. Do tego celu w oparciu o istniejące normy prawne zdecydowano powołać Towarzystwo Elektrowni Wodnych.
W spotkaniu brało udział 17 uczestników reprezentujących:
ESP Żarnowiec – 3 osoby
ZEW Rożnów – 2 osoby
ZEW Solina – 1 osoba
ZE Toruń – 1 osoba
ZE Toruń-EW Włocławek – 1 osoba
ZEW Porąbka-Żar – 9 osób
Z tego grona 16 osób podpisało listę założycieli TEW, nie wyraził akcesu przedstawiciel ZE Toruń.
Listę założycieli do 17 uzupełnił nie będący na spotkaniu inż. Jan Pituła. Grono wybrało Komitet założycielski w składzie:
- mgr inż. Wiesław Biliński – ZEW Porąbka-Żar (DN)
- mgr inż. Stefan Kwiatkowski – ZEW Rożnów (DN)
- mgr inż. Stanisław Lewandowski – ESP Żarnowiec
- mgr inż. Edward Warchoł – ZEW Solina (DN)
- mgr inż. Wacław Zdulski – EW Włocławek (DT)
Ustalono, że ze względu na centralne położenie w kraju oraz lokalizację spodziewanych wielkich inwestycji wodno-energetycznych Kaskady Dolnej Wisły, siedzibą Towarzystwa Elektrowni Wodnych będzie Włocławek, a konkretnie Elektrownia Włocławek.
Do czasu przygotowania dokumentów do sądu (28.XI.1991) deklarację założycielską podpisało jeszcze kilka osób.
Sąd Wojewódzki Wydział I Cywilny wydaje w dniu 4.II.1992 „Postanowienie o wpisaniu do rejestru stowarzyszeń Towarzystwa Elektrowni Wodnych” z siedzibą we Włocławku, obejmujące działaniem obszar Rzeczypospolitej Polskiej.
Pierwsze władze TEW zostały wybrane w Ciechocinku dn. 25.II 1992, na zebraniu byłych członków grupy inicjatywnej, a od Postanowienia Sądu o wpisie do rejestru stowarzyszeń, jego członków założycieli.
Zarząd:
Prezes – inż. Stanisław Cicholski
Wiceprezes – mgr inż. Wiesław Bilinski
Sekretarz – mgr inż. Wiesław Zdulski
Skarbnik – mgr inż. Czesław Kotas
Członkowi – mgr inż. Edward Warchoł, mgr inż. Stefan Kwiatkowski, mgr inż. Henryk Subocz
Komisja Rewizyjna:
Przewodniczący – mgr inż. Tadeusz Kiedrowski
Członkowie – mgr inż. Józef Kaczor, mgr inż. Tadeusz Białek
Sąd Koleżeński:
Przewodniczący – mgr inż. Stanisław Stanaszek
Członkowie – inż. Jacek Krzyszkowski, inż. Jan Pituła
Dnia 28.II.1992 roku wpisano do Rejestru Stowarzyszeń Sądu Wojewódzkiego we Włocławku w dziale AST.Nr 338: Towarzystwo Elektrowni Wodnych.
Dygresja:
Dnia 27.XI.1991 w godz. wieczornych w „letnim” domku prywatnym w Międzybrodziu Żywieckim Pana mgr inż. Klemensa Ścierskiego urzędującego Ministra Przemysłu odbyło się spotkanie dyskusyjne w którym uczestniczyli :
Minister Klemens Ścierski, Dyr. ZEW Porąbka-Żar Wiesław Biliński, Dyr. EW Żarnowiec Stanisław Cicholski, Wójt Gm. Czernichów Adam Kos (były pracownik ZEW Porąbka Żar)
Spotkanie z inicjatywy Gości Pana Ministra i za jego zgodą miało charakter informacyjno-doradczy dot. planowanego nazajutrz spotkania Przedstawicieli Polskich Elektrowni Wodnych. Pan Minister wysłuchał, wyraził opinię i chyba zaaprobował a może i doradził jak temat prowadzić. Spotkanie ponoć przebiegało w serdecznej i przyjaznej atmosferze.
Skąd o tym wiem? – otóż byłem wtedy u Pana Ministra w pokoju obok rozmawiając prywatnie z jego Żoną Panią Gabrielą. Z Ministrem Ścierskim przez parę lat pracowałem w Dziale Ruchu Elektrowni „Halemba”(stąd moja znajomość zawodowa i towarzyska z K. Ścierskim i jego rodziną) Tak się więc ułożyło że współuczestniczyłem w zorganizowaniu spotkania. (nieraz o pozytywnym efekcie prowadzenia tematu decydują jego kulisy)
Po 30-tu latach można i trzeba je udostępniać zaś 3 osoby tego spotkania już odeszły i nie miałyby nic przeciwko ich ujawnieniu.
A potem była intensywna praca Zarządu pierwszej kadencji , był to okres burzliwych przemian. W Polsce zmieniały się struktury i reguły prowadzenia krajowego przemysłu, a każda branża i grupa zawodowa „szukała” i walczyła o swoje nowe „dobre miejsce w szeregu”. W energetyce już prędzej powstały organizacje skupiające specjalistyczne grupy zakładów. Powstały m. innymi: „Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej”, „Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych”, „Gospodarcze Towarzystwo Elektrowni Cieplnych” i inne. Wynikła stad pilna potrzeba zorganizowania się energetyki wodnej, aby w tyglu zmian reguł prawnych, finansowych, strukturalnych być reprezentowanym , bo nieobecni nie mają głosu i bardzo często są pomijani w zapadających decyzjach, a ich problemy są marginalizowane.
I Zgromadzenie Krajowe TEW odbyło się w Jachrance k/Serocka dnia 2.X.1993
Tematów omawianych było bardzo dużo, ale nie opisując złożoności dochodzenia do decyzji końcowej dyskutowanej od 1990 roku na wielu forach, była informacja o zakończeniu i zrealizowaniu do końca 1993 roku procesu restrukturyzacji w energetyce wodnej utworzeniem trzech Spółek Akcyjnych Skarbu Państwa :
ZEW Porąbka-Żar
ESP Żarnowiec
ZEW Dychów
oraz „Elektronie Szczytowo-Pompowe” SA
W grudniu 1993 r. (22.XII.1993 akt notarialny, 31.XII.1993 rejestr sądowy) w ramach procesu restrukturyzacji sektora energetycznego zawiązana została spółka „Elektrownie Szczytowo-Pompowe S.A" z siedzibą w Warszawie
Potem rytm cykliczny działalności TEW wyznaczały kolejne Zgromadzenia Krajowe i tak:
- II Zgromadzenie Krajowe odbyło się w Serocku 2.XI.1994
- III Zgromadzenie Krajowe odbyło się w Bełchatowie 4.X.1995
- IV Zgromadzenie Krajowe odbyło się w Pułtusku 14.X.1996
potem były kolejne…..
Zgromadzenia Krajowe starano się łączyć z konferencjami naukowo-technicznymi, targami technicznymi, lub zwiedzaniem obiektów hydrotechnicznych w obrębie lokalizacji Zgromadzenia Krajowego.
Towarzystwo na przestrzeni 30 lat miało lepsze i trudniejsze okresy. Na X Zgromadzeniu Krajowym w Ciechocinku doszło do podziałów na tle linii programowej Towarzystwa oraz składu osobowego nowo wybranych władz. Dnia 12.XI.2002 rozpoczęło działalność konkurencyjne „Stowarzyszenie Energii Odnawialnej”. Towarzystwo Elektrowni Wodnych przez parę lat wegetowało pomimo usilnych starań zmieniających się władz , próby nawiązania twórczych kontaktów z konkurencyjnym SEO spełzły na niczym. Na Zgromadzeniach Krajowych uczestniczyła niewielka ilość członków. (np. na XVI Zgromadzeniu Krajowym we Wrocławiu brało udział 37 członków na 172 zarejestrowanych). Taka sytuacja sprawiała brak quorum do podejmowania istotnych decyzji, paraliż pracy i zniechęcenie do niej.
Do przełomu doszło na XVII Zgromadzeniu Krajowym w Warszawie gdzie wybrano nowe władze TEW, działalność Towarzystwa zaczęła się wolno odbudowywać, aczkolwiek nigdy już nie wróciła atmosfera jaka była do „Ciechocinka”. Przyczyny upatruję w symbolicznym udziale i zaangażowaniu pracowników Kierownictwa i Dozoru technicznego największych firm energetyki wodnej. Starając się być obiektywnym obustronne działania nie zawsze były fair, w niezgodzie zawsz przegrywa meritum sprawy, w tym przypadku przegranymi są :
podzielone środowiska energetyków i energetyka jako całość. Jednak dorobek TEW jest niewątpliwy i tak:
- wymiana doświadczeń dot. dostępności i jakości stosowanych materiałów
- ocena jakości usług świadczonych przez firmy na rzecz energetyki
- wymiana doświadczeń z bieżącej eksploatacji
- wymiar szkoleniowy przez: organizację sympozjów tematycznych, targów branżowych, udostępnianie źródeł informacji naukowo – technicznej, organizowanie wycieczek technicznych i poznawanie nowych obiektów hydrotechnicznych i elektrowni
- niewątpliwy i bardzo ważny efekt integracji środowiska
W/w było szczególnie istotne w latach 1990-2010 kiedy rynek usług i zaopatrzenia w kraju był w kryzysie.
Osobiście b. dobrze oceniam i wspominam swój udział w Towarzystwie, jestem jego współzałożycielem, 30 letnim członkiem, co nieco działałem w pierwszych latach jego istnienia, byłem uczestnikiem większości Zgromadzeń Krajowych, poznałem wielu wspaniałych Kolegów ze środowiska.
Z nostalgią wspominam Wielu którzy już odeszli, zaś obecnym życzę sukcesów w pracy i twórczej zgody. Z racji wieku(81 lat) skorzystałem z prawa do życzliwej krytycznej wypowiedzi na temat 30 letniej działalności Towarzystwa, poświęcając więcej uwagi na początki i kulisy tworzenia tej organizacji , upoważniało mnie to do tego czynne uczestnictwo oraz obowiązek przekazania obecnemu Koleżeństwu faktów które nie mogą być im znane.